Συμβολικά μηνύματα στις ταινίες

Αβατάρι χρήστη
Τρίνιτυ
Ταξιδευτής
Αναρτήσεις: 252
Εγγραφή: 31 Μάρ 2013, 16:47

Συμβολικά μηνύματα στις ταινίες

Ανάρτησηαπό Τρίνιτυ » 04 Απρ 2013, 14:48

Υπάρχουν ταινίες που λόγω σεναρίου ή και σκηνοθεσίας, περνάνε μηνύματα στους θεατές με έμμεσο τρόπο. Συνήθως περιέχουν σκηνές, που αν τις δεις αποκομμένες από το συνολικό έργο, μπορεί να φανούν παράξενες και ακατανόητες, αλλά όταν τις παρακολουθείς μέσα στην ροή της ταινίας μπορείς να τις αποκρυπτογραφήσεις.

Είναι ένα είδος που μου αρέσει, αν κι έχω δει λίγες, σχετικά, ταινίες. Πιθανότατα να υπάρχουν σκηνοθέτες που να χρησιμοποιούν αυτόν τον τρόπο στα περισσότερα έργα τους, αλλά για αυτούς, αν κάποιος γνωρίζει το πλείστο της φιλμογραφίας τους, σκέφτομαι ότι θα ήταν ωραίο να είχαμε ένα ξεχωριστό αφιέρωμά τους. Εδώ, ας αναφέρουμε κάποιες ταινίες αυτών των σκηνοθετών ή άλλες που μας έκαναν εντύπωση ή μας έβαλαν σε σκέψη και πιθανόν κάποιος που δεν έχει επαφή με αυτό το είδος, να θελήσει να το δοκιμάσει.

Από την μικρή μου εμπειρία, έχω καταλάβει ότι τα μηνύματα που περνάνε σε αυτές τις ταινίες, είναι κοινωνικά, πολιτικά, ή έχουν να κάνουν με το εγώ μας (ατομικό ή συνολικό) και πώς αυτό εντάσσεται στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο, σε συνάρτηση πάντα με αυτό που θέλει η ταινία να "πει".


Θα ξεκινήσω με δύο ταινίες. Η πρώτη είναι "Η Δίκη" ("The Trial"), η οποία βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο του Φ. Κάφκα, σκηνοθετημένη από τον Όρσον Γουέλς και παραγωγής 1962.
Παρακολουθούμε έναν απλό πολίτη, τον Κ, που χωρίς προφανή λόγο έρχονται σπίτι του και τον συλλαμβάνουν, με σκοπό να τον περάσουν από δίκη. Δεν γνωρίζει όμως τον λόγο της σύλληψής του και κανείς δεν είναι διατεθειμένος να του εξηγήσει. Αντ΄αυτού, πέφτει σε ένα κυκεώνα γραφειοκρατίας, ασυναρτησίας και μπερδεμένων καταστάσεων. Μέσα από αρκετές χαρακτηριστικές σκηνές τον βλέπουμε να βιώνει ένα αίσθημα κατωτερότητας, ότι είναι πολύ μικρός (αλλά όχι απαραίτητα ανίκανος) για να κατανοήσει τις παράλογες καταστάσεις που συμβαίνουν και αυτό έχει ως συνέπεια να εγκλωβιστεί σε αυτές, μην μπορώντας να βγάλει άκρη. Ζει μια κατάσταση όπου προσπαθούν να τον εξουσιάσουν και να τον καταπιέσουν και ο ήρωας νιώθει να πνίγεται αφού δεν μπορεί να ξεφύγει από αυτή. Χαρακτηριστικά σημεία, όπως η σύλληψη, το δικαστήριο και η δίκη, συνειρμικά σε κάνουν να σκεφτείς πως η εξουσία που αναφέρεται είναι η κρατική. Όμως γίνεται να το δούμε και πιο ευρέα, αν στην θέση του κράτους, βάλουμε μια άλλη κατάσταση, όπως παράδειγμα έναν "δυνάστη" που υπάρχει στην ζωή κάποιου.
Σκηνές όπως το υπερυψωμένο ειδώλιο, το υπερβολικά μικρό μέγεθος του ήρωα σε σχέση με το κτίριο κτλ, σε βάζουν στο κλίμα και παρακολουθείς πως βιώνει εσωτερικά αυτό το γεγονός ο πρωταγωνιστής.

Image Image Image



Η επόμενη είναι "Ο Εξολοθρευτής Άγγελος" ("El ángel exterminador"), σε σκηνοθεσία του Λουίς Μπουνιουέλ και παραγωγής του 1962.
Εδώ παρακολουθούμε μια παρέα αριστοκρατών να τρώει βραδινό σε μια έπαυλη. Τελειώνοντας όμως το δείπνο ανακαλύπτουν ότι δεν μπορούν να βγουν έξω. Είναι εγκλωβισμένοι στο δωμάτιο και μια "δύναμη" δεν τους αφήνει να εξέλθουν. Περνάνε μέρες εκεί μέσα και μην μπορώντας να ικανοποιήσουν ούτε βασικές ανάγκες διαβίωσης, τους παρακολουθούμε να υποκύπτουν όλο και πιο πολύ στα ένστικτά τους.
Η ταινία, που στο μεγαλύτερο μέρος της δείχνει πολύ σουρεαλιστικές καταστάσεις, καταδεικνύει μέσα από αυτές ανθρώπους (εδώ οι αριστοκράτες) εγκλωβισμένους σε κοινωνικές συμβάσεις, οι οποίες δεν τους εκφράζουν και έτσι δεν είναι αληθινοί μέσα σε αυτούς τους ρόλους, που έχουν όμως αποδεχτεί. Όταν κάποτε αναπόφευκτα πνίγονται από αυτές, βγάζουν το πραγματικό τους πρόσωπο και ειδικά επειδή βρίσκονταν τόσο καιρό εγκλωβισμένοι, αυτό βγαίνει με μεγάλη ένταση και φτάνουν μέχρι και σε ακρότητες.

Image Image Image Image
SYSTEM FAILURE

Αβατάρι χρήστη
Νικόλας Δε Κιντ
Ταινιοδύτης
Αναρτήσεις: 1449
Εγγραφή: 12 Οκτ 2014, 21:29

Re: Συμβολικά μηνύματα στις ταινίες

Ανάρτησηαπό Νικόλας Δε Κιντ » 05 Φεβ 2019, 10:46

Τρίνιτυ έγραψε: Χαρακτηριστικά σημεία, όπως η σύλληψη, το δικαστήριο και η δίκη, συνειρμικά σε κάνουν να σκεφτείς πως η εξουσία που αναφέρεται είναι η κρατική.


Για την Δίκη αυτό νόμιζα κι εγώ αλλά όταν διάβασα το βιβλίο του Κάφκα "Γράμμα στον πατέρα" αναθεώρησα!
Ο ίδιος ο Κάφκα σχεδόν ομολογεί πως η Δίκη στην οποία αναφέρεται είναι η δίκη που περνάει καθημερινά αυτός και τα αδέλφια του από τον δεσποτικό και αυταρχικό πατέρα τους.
Πάντως στο συγκεκριμένο βιβλίο και κατ' επέκταση στην ταινία του Ουέλς έχουν δοθεί ποικίλες ερμηνείες. :)

Πάντως νομίζω πως ο συμβολισμός στην τέχνη είναι κάτι αμφιλεγόμενο.
Υπάρχει μια μερίδα θεατών / κριτικών που έχει μια εμμονή με τους συμβολισμούς και τα κρυμμένα μηνύματα. Πολλές φορές ανακαλύπτουν συμβολισμούς που ούτε ο ίδιος ο δημιουργός δεν θα είχε σκεφτεί!!
Θυμάμαι κάποια στιγμή διάβαζα μια τέτοια ανάλυση για το Matrix.
O τύπος που έγραφε το άρθρο έλεγε πως ο Νίο είναι ένας συμβολισμός του Ιησού. Το όνομα του ήταν αυτό που οδηγούσε σε αυτό το συμπέρασμα. Και η εξήγηση πήγαινε κάπως έτσι:
Το επώνυμο του Νιο στην ταινία ήταν Άντερσον.
Anderson ==> Andra + son ==> Son of Man ==> Υιός του ανθρώπου ==> Ιησούς! :))))
Ειλικρινά πιστεύω πως οι Γουατσόφσκι αν το διάβαζαν ποτέ αυτό, θα έβαζαν τα γέλια!!

Και μιας και μιλάμε για αλληγορίες ή συμβολισμούς ας πω και γω την εξυπνάδα μου!! :))))
Όταν ο Κρόνενμπεργκ έγραφε ακόμα ο ίδιος τα σενάρια των ταινιών του είχε κάνει μια b-movie το Shivers. Το θέμα της ταινίας είναι η εξάπλωση ενός περίεργου ιού που μεταλλάσσει τους ανθρώπους. Οι πιο πολλοί είχαν μιλήσει τότε για μια αλληγορία πάνω στον πρόσφατα αναγνωρισμένο ιό του Έιτζ (ΧΙΒ κ.Π.). Τελικά ο ίδιος ο σκηνοθέτης το επιβεβαίωσε όταν μιλώντας σε συνέντευξη τύπου είπε πως είχε στο μυαλό του το ιό όταν έγραφε το σενάριο.
Excuse me... I dislike being touched... an Eastern prejudice

Αβατάρι χρήστη
Τρίνιτυ
Ταξιδευτής
Αναρτήσεις: 252
Εγγραφή: 31 Μάρ 2013, 16:47

Re: Συμβολικά μηνύματα στις ταινίες

Ανάρτησηαπό Τρίνιτυ » 07 Φεβ 2019, 23:13

Νικόλας Δε Κιντ έγραψε:Για την Δίκη αυτό νόμιζα κι εγώ αλλά όταν διάβασα το βιβλίο του Κάφκα "Γράμμα στον πατέρα" αναθεώρησα!
Ο ίδιος ο Κάφκα σχεδόν ομολογεί πως η Δίκη στην οποία αναφέρεται είναι η δίκη που περνάει καθημερινά αυτός και τα αδέλφια του από τον δεσποτικό και αυταρχικό πατέρα τους.
Πάντως στο συγκεκριμένο βιβλίο και κατ' επέκταση στην ταινία του Ουέλς έχουν δοθεί ποικίλες ερμηνείες. :)
.
.
.

Πάντως νομίζω πως ο συμβολισμός στην τέχνη είναι κάτι αμφιλεγόμενο.
Υπάρχει μια μερίδα θεατών / κριτικών που έχει μια εμμονή με τους συμβολισμούς και τα κρυμμένα μηνύματα. Πολλές φορές ανακαλύπτουν συμβολισμούς που ούτε ο ίδιος ο δημιουργός δεν θα είχε σκεφτεί!!
Θυμάμαι κάποια στιγμή διάβαζα μια τέτοια ανάλυση για το Matrix.
O τύπος που έγραφε το άρθρο έλεγε πως ο Νίο είναι ένας συμβολισμός του Ιησού. Το όνομα του ήταν αυτό που οδηγούσε σε αυτό το συμπέρασμα. Και η εξήγηση πήγαινε κάπως έτσι:
Το επώνυμο του Νιο στην ταινία ήταν Άντερσον.
Anderson ==> Andra + son ==> Son of Man ==> Υιός του ανθρώπου ==> Ιησούς! :))))
Ειλικρινά πιστεύω πως οι Γουατσόφσκι αν το διάβαζαν ποτέ αυτό, θα έβαζαν τα γέλια!!


Μου φαίνεται τώρα πιο δυνατή η ταινία, αν την δίκη την δω μέσα από το πρίσμα της δύσκολης οικογενειακής του καθημερινότητας και αν τύχει να την ξαναδώ νομίζω ότι θα αντιληφθώ διαφορετικά κάποια γεγονότα.

Συμφωνώ ότι είναι αμφιλεγόμενος ο συμβολισμός, πιστεύω ότι εκτός αν είναι στην πρόθεση του σκηνοθέτη, τότε χρειάζεται να δεις πως σου μίλησε σε σένα η ταινία. Στην ταινία Wings of Desire, μπορεί κάποιος να βρει συμβολισμούς που έχουν σχέση με τον πρωταγωνιστή (όποιος την έχει δει θα καταλάβει) ή μπορεί πολύ απλά να αφεθεί στο ποιητικό, όπως μου φαίνεται εμένα, του ρόλου του.

Και το παράδειγμα που αναφέρεις με το επώνυμο του Νίο, μου κάνει περίπτωση ότι αν θες μπορείς να δεις τα πάντα γύρω σου συμβολικά, αλλά έτσι περνάς τα γεγονότα.. μέσα από την λογική του παραλόγου. :μπρ:
SYSTEM FAILURE

Αβατάρι χρήστη
Ξενέρωτας
Ονειρευτής
Αναρτήσεις: 355
Εγγραφή: 17 Ιούν 2013, 17:32

Re: Συμβολικά μηνύματα στις ταινίες

Ανάρτησηαπό Ξενέρωτας » 08 Φεβ 2019, 09:40

Οι ταινιες Ματριξ ηταν ενας αχταρμας με πολλα ψευτοφιλοσοφικα στοιχεια, και οντως ειχαν καποιους συμβολισμους, οποτε μια αναλυση την σηκωνε. Το θεμα ειναι οτι ειχε μαζεψει τοσους πορωμενους εφηβους και μη φαν στα ιντερνετς που εψαχναν το οτιδηποτε.
Είμαι στην πολύ φάση δικέ μου, αλλά εσύ ξηγιέσαι στο αλλιώς και μου τη βγαίνεις με κόκκινο να πούμε! -- Γιάννης Δαλιανίδης, 1980ς

Αβατάρι χρήστη
Νικόλας Δε Κιντ
Ταινιοδύτης
Αναρτήσεις: 1449
Εγγραφή: 12 Οκτ 2014, 21:29

Re: Συμβολικά μηνύματα στις ταινίες

Ανάρτησηαπό Νικόλας Δε Κιντ » 08 Φεβ 2019, 09:46

Λοιπόν Τρίνιτυ αν θα έφερνα κάποια ταινία ως παράδειγμα, θα ήταν αυτή του Βέντερς.... :σύμφωνοι:
Εγώ είμαι στην δεύτερη κατηγορία που αναφέρεις. Σε αυτούς που απόλαυσαν δλδ την καλλιτεχνική δημιουργία. Δεν παραβλέπω τους συμβολισμούς αλλά ειλικρινά σε τέτοιες ταινίες με συνεπαίρνει η δημιουργία. Θα μου μεινει για πάντα ο ασπρόμαυρος κόσμος των αγγέλων και το ελεινό ριμέικ με τον Νίκολας Κέιτζ και την Μεγκ Ράιαν...

Όπως είχε πει και ο Όσκαρ Γουάιλντ "Η τέχνη είναι επιφάνεια και συμβολισμοί. Όποιος θέλει να ψάξει κάτω από την επιφάνεια το κάνει με δίκη του ευθύνη" :))))

Τέλος νομίζω πως η μανία κυρίως κάποιων κριτικών τέχνης να ανακαλύψουν συμβολισμούς και αλληγορίες στις καλλιτεχνικές δημιουργίες τους στερεί εν τέλει την απόλαυση της δημιουργίας αυτής καθαυτής.
Για μένα κορυφαία ταινία με εξαιρετικούς συμβολισμούς είναι το "Η έβδομη σφραγίδα" του Μπέργκμαν. Ο θάνατος κι ο ιππότης... Μια αλληγορία που δένει απόλυτα με το ποιητικό / καλλιτεχνικό μέρος της ταινίας χωρίς να την επισκιάζει και vice versa.
Excuse me... I dislike being touched... an Eastern prejudice


Επιστροφή “Οθόνων Διάφορα”

Ποιος είναι συνδεμένος

Χρήστες που περιηγούνται σε αυτό το φόρουμ: Δεν υπάρχουν εγγραμένοι χρήστες και 1 επισκέπτες