Καταρχήν να πω συγχαρητήρια στην Ίζι για το ωραίο θέμα που άνοιξε. Σαν φαν λοιπόν και γω του ΠΕΚ (παλιός Ελληνικός κινηματόγραφος) θα ήθελα να πω την άποψή μου
Προσωπικά θεωρώ από όλον το παλιό κινηματογράφο, ότι αν κάποιοι σκηνοθέτες αξίζουν να μνημονεύονται ακόμη και σήμερα από αυτή την περίοδο είναι μόνο ο Τζαβέλλας και ο Σακελλάριος (άντε ισως και ο Κακογιάννης σε άλλο επίπεδο όμως). Δεν λέω πως δεν έχω γελάσει με τις ταινίες του Δαλιανίδη και του Βέγγου, απλά τις θεωρώ πλέον παρωχημένες και ίσως και υπερκτιμημένες... Επίσης θεωρώ πως εκείνη την περίοδο, και αυτό δεν μπορεί να το αμφισβητήσει κανένας, υπήρξε μια τεράστια φουρνιά από εξαίρετους ηθοποιούς, οι οποίοι ήταν ικανοί από μόνοι τους να απογειώσουν και μετριότατα σενάρια. Και εξηγούμαι αμέσως.
Μια ταινία μετρίου σεναρίου, αλλά με πρωταγωνιστές τον Κωνσταντάρα, τον Παπαγιαννόπουλο και τον Βουτσά μπορεί να απογειωθεί μόνο και μόνο λόγω του ταλέντου των 3 προαναφερθέντων ηθοποιών. Πχ "Ξυπόλυτος Πρίγκηπας". Σενάριο στο πόδι και σκηνοθεσία για κλάματα (συν τα άπειρα ρατσιστικά σχόλια), αλλά ένας Βουτσάς σε κέφια μαζί με τον Παπαγιαννόπουλο σε κάνουν να γελάς και να περνάς ευχάριστα... Στο ίδιο μοτίβο και ο "Γαμπρός από το Λονδίνο", κλπ κλπ.
Ας πάμε τώρα στις ταινίες του ΠΕΚ που πραγματικά για μένα είναι αξεπέραστες και θεωρώ πως μπορούν για πάρα πολλά χρόνια να συντηρούν τον μύθο του παλιού καλού κινηματογράφου.
Νο1: Δεν θα μπορούσε να ήταν καμια άλλη πέρα από την "Κάλπικη Λίρα". Πρώτη σπονδυλωτή ταινία, με σκηνοθεσία εφάμιλλη του νεορεαλιστικού Ιταλικού κινηματόγραφου. Ο Τζαβέλας μιλάει μέσα από την ταινία για τα ήθη και έθιμα της εποχής, τον χαρακτήρα του Έλληνα αλλά και για μια αθωότητα που σιγά σιγά χάνεται. Δημιουργεί επίσης χαρακτήρες που άντεξαν και αντέχουν στο χρόνο. Για τους ηθοποιούς της ταινίας τα λόγια απλά είναι περιττά... Όλα τα ιερά τέρατα της τότε εποχής, μαζεμένα μπρος από τον φακό. Λογοθετίδης, Χορν, Λαμπέτη, Μακρής, Φωτόπουλος, Πρωτόπαππας και πάει λέγοντας.
Νο2: Πάλι του Τζαβέλα βέβαια, το "Μια ζωή την έχουμε". Ο χαρακτήρας του καταπιεσμένου μισθωτού ανθρωπάκου και η μεταπολεμική Ελλάδα σε άλλο ένα διαμάντι του μεγάλου σκηνοθέτη.. Ο Χόρν δίνει μια αξέχαστη ερμηνεία σε έναν ρόλο βέβαια που προοριζόταν για τον Βασίλη Λογοθετίδη, ο οποίος απέρριψε την πρόταση του Τζαβελα λόγω ασθένειας.
Νο3: Σακελλάριος και "Αλίμονο στους νέους" ή αλλιώς πως είδε ο σκηνοθέτης τον μύθο του Φάουστ!!! Απλή σκηνοθεσία, μουσική του μεγάλου Χατζηδάκη και ο Χορν για μια φορά ακόμα εκπληκτικός. Σου δίνει την εντύπωση πολλές φορές πω όντως ήταν γέρος και ο διάβολος τον έκανε νέο!!! Μάλιστα ήταν και τον μοναδικό έργο το οποίο παρέμεινε έναν ολόκληρο χρόνο στο θέατρο με πρωταγωνιστή τον Χορν, ο οποίος κατα κύριο λόγο σνομπάριζε αυτά τα έργα και προτιμούσε να ανεβάζει δημιουργίες των μεγάλων ξένων θεατρικών συγγραφέων. Βέβαια ο Σακελλάριος προόριζε τον ρόλο για τον Ντίνο Ηλιόπουλο, ο οποίος αρνήθηκε διότι δεν τον εξέφραζε το σενάριο
Νο4:" Ένας ήρως με παντούφλες" και "Οι Γερμανοί ξανάρχονται"!!! Τι να πρωτοπώ για αυτές τις 2 ταινίες του Σακελλάριου.... Ο χαρακτήρας του Έλληνα και η δομή του μεταπολεμικού κράτους, με μια διαχρονική ματιά και καταστάσεις που ακόμα και σήμερα παραμένουν επίκαιρες. Ο Λογοθετίδης απλά είναι αξεπέραστος και τεράστιος μπροστά στην κάμερα υπό την καθοδήγηση του κυρ-Αλέκου.
Νο5: "Υπάρχει και φιλότιμο" ή αλλιώς η σταθερή και αμετάβλητη σαπίλα του κομματικοποιημένου κράτους μέσα από το σενάριο και την σκηνοθεσία του Σακκελάριου. Σήμερα, και μετά από 60 χρόνια, το όνομα Μαυρογιαλούρος είναι συνυφασμένο με την διαφθορά του πολιτικού μας συστήματος. Προσωπικά, όπως βλέπω το πολιτικό σκηνικό στην Ελλάδα, η ταινία θα είναι επίκαιρη και μετά από 200 χρόνια
Θα τολμήσω να πω πως ίσως είναι και ο μοναδικός αξιόλογος ρόλος του Κωσταντάρα μακριά από την καρικατούρα του Τρελο-πενηντάρη...
Νο6: Πάλι ο Τζαβέλας και "Η δε γυνή να φοβήται τον άνδρα"!!! Ο κύριος και η κυρία Κοκκοβίκου λοιπόν ή αλλιώς ο γάμος και η θέση της γυναίκας στην κοινωνία. Ηθογραφία μεν, πάντα επίκαιρη δε!!! Ο Γίωργος Κωνσταντίνου στο ρόλο της ζωής του πλαισιομένος από εκπληκτικούς δευτερορολίστες όπως ο Ξενίδης, η Καββαδία και η Δέσπω Διαμαντίδου. Το σπίτι, που φαίνεται στην ταινία, ως η οικία Κοκοβίκου, αλλά και της γειτόνισσας, της Παπαμήτρου, υπάρχει ακόμα στην οδό Τριπόδων 32 και Ραγκαβά, στην περιοχή της Πλάκας.
Το σπίτι χρονολογείται από το 1800, το οποίο στέγαζε τη στρατιωτική διοίκηση, των Τούρκων. Στο οικόπεδο του κτιρίου, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν τη βάση ενός χορηγικού μνημείου, σε σχήμα τριπύλου. Βρέθηκαν ακόμα αρχαίες βεσπιανές τουαλέτες, πράγμα που αποδεικνύει ότι ο χώρος χρησιμοποιήθηκε για δημόσια ουρητήρια.
Νο7: "Η Κυρά μας η Μαμή" !!! Ο Σακελλάριος χτυπάει σε ακόμα μια ταινία του με χιούμορ και καυστικότητα τις ανόητες προλήψεις που, ναι μας βασανίζουν σαν έθνος ακόμα και σήμερα!! Ο Ορέστης Μακρής και η Γεωργία Βασιλειάδου φτιάχνουν ένα υπέροχο δίδυμο. Η Απέχθεια του σκηνοθέτη προς τις προλήψεις και τις μαγγανείες φαίνεται και σε άλλες ταινίες του όπως η "Καφετζού", "Ένας ήρως με παντούφλες", "Λατέρνα φτώχεια και φιλότιμο" κλπ κλπ. Αλήθεια τώρα, το ξέρετε πως ακόμη και σήμερα κάποιοι ξεματιάζουν ή ξεματιάζονται;;;;;
Νο8: "Ένα βότσαλο στην λίμνη" του κυρ-Αλέκου πάλι... Μια ταινία για μένα που δεν έχει να ζηλέψει τίποτα, απέναντι σε δημιουργίες διεθνούς επιπέδου. Σφιχτοδεμένο σενάριο και μια υπόθεση ανθρώπινη χωρίς υπερβολές και κλισέ. Εννοείται πως ο Λογοθετίδης ζωγραφίζει!!!
Νο9: "Δεσποινίς ετών 39". Αλέκος Σακελλάριος και Βασίλης Λογοθετίδης σε ένα διαχρονικό συνδυασμό. Η θέση της γυναίκας στην κοινωνία, ο ρόλος του αδελφού, οι προλήψεις και η έννοια της οικογένειας δοσμένα με απλό και χιουμοριστικό τρόπο. Επίσης ποιος μπορεί να ξεχάσει τον διάλογο του Λογοθετίδη με τον εφοριακό, τον οποίον έχει μπερδέψει με εναν υποψήφιο γαμπρό;; Πόσο μακριά είναι ο σημερινός Έλληνας από εκείνον ;;;
Θα σταματήσω προς το παρόν εδώ. Θεωρώ πως υπάρχουν 5-6 ακόμα ταινίες που ίσως ξεχνώ αλλά αν τις θυμηθώ θα επανέλθω... Επίσης σε αυτό το σημείο θα ήθελα να αναφέρω και τις ταινίες του Μιχάλη Κακογιάννη (Στέλλα, Το κορίτσι με τα Μαύρα, Πρωινό ξύπνημα) οι οποίες μπορεί πλέον να είναι παρωχημένες, αλλά δεν παύουν να παραμένουν σημεία αναφοράς καλής σκηνοθεσίας και ηθογραφίας.
Σαν επίλογο, θα πω μια ιστορία που άκουσα από τον Σακελλάριο σε μια παλιά του εκπομπή.
Έλεγε ο κυρ-Αλέκος πως είχε πάει στις Κάννες και είχε πιάσει κουβέντα με τον Φελίνι. Σε κάποια στιγμή τον ρώτησε ο Ιταλός σκηνοθέτης "Κύριε, πόσες ταινίες έχετε κάνει στην χώρα σας;"
"Εβδομήντα" απαντάει ο Σακελλάριος... Α κατάλαβα, απάντησε ο Φελίνι...
Γυρίζοντας Ελλάδα, συνέχισε ο Σακελλάριος, σκεφτόμουν τα λόγια του Φελίνι... Τελικά μάλλον είχε δίκιο. Πως είναι δυνατόν να κάνει κανείς τόσες ταινίες και να μην γυρίσει και χαζομάρες...
Οπότε την επόμενη χρονιά που συνάντησε έναν άλλο μεγάλο σκηνοθέτη και του ρώτησε την ίδια ερώτηση, η απάντηση ήταν
"ΔΕΚΑ"!!!
Θέλω να πω δλδ, πως ναι μεν οι παραγωγοί τότε είχαν βρει την κότα με το χρυσό αυγό, αλλά μέσα στην σωρεία ταινιών του ΠΕΚ, για μένα υπάρχουν διαμάντια...