Τίτλος: Nymphomaniac: Vol. I
Έτος παραγωγής: 2013
Σκηνοθεσία: Lars von Trier
Σενάριο: Lars von Trier
Ηθοποιοί: Charlotte Gainsbourg, Stellan Skarsgård, Stacy Martin…
Διάρκεια: 117΄
imdb
Υπόθεση
Ένας περαστικός βρίσκει μια χτυπημένη γυναίκα, ξαπλωμένη στον δρόμο, και της προσφέρει φιλοξενία στο σπίτι του. Εκεί αυτή του εξομολογείται πως είναι νυμφομανής και ξεκινά την μακριά διήγηση της ζωής της.
Άποψη
Άλλη μια ιδιαίτερη ταινία και το σίγουρο είναι πως όταν βλέπεις Φον Τρίερ, δεν βλέπεις χόλιγουντ. Ιδιαίτερος κι απρόβλεπτος ευρωπαϊκός κινηματογράφος, που βλέπεται με ενδιαφέρον ακριβώς γι’ αυτό: είναι ανανεωτικός γιατί είναι έξω από τις φόρμες.
Τα μέρη Α΄ και Β΄ αποτελούν, στην ουσία, μία ενιαία ταινία η οποία έσπασε στα δύο καθαρά λόγω μήκους κι έτσι υπάρχουν κι εδώ δύο παρουσιάσεις. Η ταινία, στο σύνολό της, είναι χωρισμένη σε οχτώ κεφάλαια όπου το πρώτο μέρος περιλαμβάνει τα πρώτα πέντε:
Κεφ. 1: The Compleat Angler
Κεφ. 2: Jerôme
Κεφ. 3: Mrs. H
Κεφ. 4: Delirium
Κεφ. 5: The Little Organ School
Είναι η τρίτη φορά που ο Φον Τρίερ σκηνοθετεί την Γκανσμπούρ, πράγμα που η ίδια έχει χαρακτηρίσει "ευλογία"*, κι είναι προφανές πως εδώ έχει δημιουργηθεί πλέον ένας από αυτούς τους δεσμούς σκηνοθέτη-ηθοποιού όπου ο ένας αρχίζει να χαρακτηρίζει τον άλλον. Νομίζω πως λίγοι ηθοποιοί μπορούν να διεκπεραιώσουν μια τέτοια ταινία και μάλλον η Γκανσμπούρ είναι από τους ακόμα πιο λίγους που έχουν και τα διαπιστευτήρια, για όσους θυμούνται το εξίσου προβοκατόρικο ξεκίνημά της, μικρή, με το άλμπουμ του πατέρα της και το τραγούδι "Lemon Incest" το οποίο είχε ξεκάθαρες υπόνοιες μιας αιμομικτικής αγάπης.
Πολύ χαρακτηριστική, βέβαια, κι η θεματολογία κι ο εντυπωσιακός τίτλος: Νυμφομανής. Και εξίσου χαρακτηριστικές κι οι διάσπαρτες ερωτικές σκηνές, οι οποίες δίνονται με ωμότητα κι ειλικρίνεια. Δεν υπάρχουν εδώ εραστές ανεξήγητα τυλιγμένοι σε σεντόνια. Το σεξ δίνεται μέσα στην φυσική του γύμνια, πέρα από πουριτανισμό αλλά και πέρα από επιτήδευση.
Σκέφτομαι πως, όσον αφορά την βία στον κινηματογράφο, έχει ενδιαφέρον να αναλογιστούμε την παντελή απουσία ταμπού: τα πάντα μάς δίνονται σε όλο τους το φρικτό μεγαλείο! τα πιστόλια, οι γροθιές, το σακάτεμα, τα αίματα, ο θάνατος, η αποσύνθεση. Όμως στο σεξ, το ταμπού πέφτει σχεδόν πάντα σαν βαριά κουρτίνα, κι ακόμα και στον πιο τρυφερό έρωτα βλέπουμε σχεδόν πάντα μέσες-άκρες, μισά πλάνα στο ημίφως, απαλλαγμένα από τους πρωταγωνιστές του έρωτα: το πέος, το αιδοίο, το σπέρμα κτλ. Έτσι, κατά μιαν εκδοχή, ταινίες όπως αυτή, αποδαιμονοποιούν κι αποκαθιστούν το σεξ ρίχνοντας την πουριτανική κουρτίνα.
Επιπλέον, το σεξ δικαιώνεται διαρκώς και μέσα από τα μάτια της νυμφομανούς Τζο η οποία το υπερασπίζεται σαν στάση ζωής και σαν φύση κι έτσι, κάποια στιγμή, σε μια από τις πολλές χαρακτηριστικές ατάκες της ταινίας, λέει στον Σέλιγκμαν:
"Για κάθε εκατό εγκλήματα που γίνονται στο όνομα της αγάπης, μόνο ένα γίνεται στο όνομα του σεξ."
Από εκεί και πέρα, η ταινία είναι όλη μια αφήγηση κι ο ακροατής, ο Σέλιγκμαν, στα δικά μου μάτια, σχεδόν μεταφυσικός, φανταστικός, έτσι που η αναδρομή της Τζο να μοιάζει με ένα εσωτερικό ταξίδι, μια ενδοσκόπηση ή με αλληγορική προβολή μιας θολωμένης ιδέας. Η Γκανσμπούρ είπε σε συνέντευξη πως "πρόκειται για μια ταινία για τη σάρκα και η σκληρότητά του σεξ"*, και ενώ αυτό μου είναι ξεκάθαρο, αναρωτιέμαι εάν δεν υπάρχει και μια δεύτερη, βαθύτερη ανάγνωση. Άλλωστε ο Σέλιγκμαν συχνά παίρνει σημεία της ιστορίας της Τζο και τα αντιστοιχίζει με τελείως διαφορετικά πράγματα.
Ίσως η μόνη διαφορά ανάμεσα σε εμένα και τους άλλους ανθρώπους είναι πως πάντοτε απαιτούσα περισσότερα από ηλιοβασίλεμα.. Πιο θεαματικά χρώματα καθώς ο ήλιος χτυπούσε στον ορίζοντα.. Μάλλον αυτή είναι η μόνη μου αμαρτία..
Τα στατικά πλάνα με τους διαλόγους της Τζο με τον Σέλιγκμαν μού θυμίζουν Μπέργκμαν και γενικότερα νιώθω πως υπάρχει μια σκανδιναβική συνέχεια εδώ πέρα. Οι ηθοποιοί όλοι εξαίρετοι στην κάπως δύσκολη αποστολή κι αξίζει να αναφερθεί ο σύντομος και χειμαρρώδης ρόλος της Ούμας Θέρμαν.
Για να λυθεί κι η απορία, όσον αφορά τις σκηνές σεξ, χρησιμοποιήθηκαν ηθοποιοί πορνό που ντουμπλαρίστηκαν με χρήση υπολογιστή και αλλού επιστρατεύτηκαν άλλα μέσα και, για παράδειγμα, σε σκηνή πεοθηλασμού, χρησιμοποιήθηκε προσθετικό πέος.
Μέσα στο προβοκατόρικο μάρκετινγκ της ταινίας ανήκει μια σειρά φωτογραφιών των ηθοποιών με το πρόσωπό τους (υποτίθεται) σε στιγμή οργασμού, από όπου κι η αφίσα, πιο πάνω, με την Stacy Martin.
Θυμόμαστε πως ο Λαρς Φον Τριερ υπήρξε στόχος δριμείας κριτικής όταν το 2011, σε μια συνέντευξη, εξέφρασε συμπάθεια για τον Χίτλερ, σε σημείο που να χαρακτηριστεί τότε persona non grata, από τις Κάννες. Έτσι εδώ, και σχετικά με το Nymphomaniac, φάνηκε πολύ πιο φειδωλός σε κουβέντες, πράγμα που θέλησε να εκφράσει και με την πιο πάνω φωτογραφία.
Σε οποιαδήποτε περίπτωση, μια διαφορετική κι ενδιαφέρουσα ταινία από έναν πολύ ξεχωριστό σκηνοθέτη.
Τρέιλερ
* Από συνέντευξη της Γκανσμπούρ, που βρήκα στο YouTube.
