12 Angry Men (Οι Δώδεκα Ένορκοι) (1957)

[Φαροφύλακας]

Τίτλος: 12 Angry Men
Ελληνικός τίτλος: Οι Δώδεκα Ένορκοι
Έτος παραγωγής: 1957
Σκηνοθεσία: Sidney Lumet
Σενάριο: Reginald Rose
Ηθοποιοί: Henry Fonda, Lee J. Cobb, Martin Balsam…
Πρωτότυπη μουσική: Kenyon Hopkins
Διάρκεια: 96΄


Μετά το πέρας μια δίκης ενός δεκαοκτάχρονου για πατροκτονία, οι δώδεκα ένορκοι κλείνονται σε ένα δωμάτιο, κατά πώς προβλέπεται, ώστε να καταλήξουν σε μια ομόφωνη ετυμηγορία. Οι έντεκα είναι εξαρχής πεισμένοι πως ο νεαρός είναι ένοχος. Ο ένας πιστεύει πως θα πρέπει τουλάχιστον να συζητήσουν πριν τον στείλουν στην ηλεκτρική καρέκλα.



Ο κλασικός αμερικανικός κινηματογράφος στα καλύτερά του. Η ιστορία πατάει σε ένα πολύ δυνατό διαλογικό σενάριο και εκτυλίσσεται όλη αποκλειστικά σε ένα δωμάτιο δίνοντας ένα είδος θεατρικού σινεμά. Αποτελεί δε χαρακτηριστικό παράδειγμα της φόρμας όπου μια ομάδα έγκλειστων ανθρώπων καλούνται να λύσουν ένα πρόβλημα.

Δώδεκα διαφορετικοί άνθρωποι, δώδεκα διαφορετικοί χαρακτήρες, άλλοι έντονοι, άλλοι ήπιοι, άλλοι επιθετικοί, άλλοι συναινετικοί, όπου ο καθένας κουβαλάει έναν ολάκερο κόσμο μέσα του, την δική του ζωή, τις προκαταλήψεις του, και του ζητείται να τα βάλει όλα στην άκρη και να αποφασίσει νηφάλια κοιτώντας μοναχά τα γεγονότα. Δώδεκα άγνωστοι που η τύχη τους έφερε να πρέπει να συνεργαστούν και να αποφασίσουν μαζί για την ζωή ενός ανθρώπου, με τον νόμο να απαιτεί να κριθεί αυτός αθώος, εάν υπάρχει έστω μια "εύλογη αμφιβολία" (reasonable doubt) μέσα στο μυαλό του ενόρκου. Και μέσα σε όλα ο εγκλεισμός κι η αφόρητη ζέστη με έναν χαλασμένο ανεμιστήρα πιέζουν κι οδηγούν σε συγκρούσεις και μεταπτώσεις.



Μια καταπληκτική διανομή στο σύνολό της όπου ξεχωρίζει το δίπολο του Hendry Fonda στον ρόλο του "καλού" ένορκου με τον Lee J. Cobb σε ένα ρεσιτάλ ερμηνείας ως "κακός".

Η μουσική μάλλον παρωχημένη σήμερα, υστερεί σε σχέση με όλα τα υπόλοιπα, όμως δεν διαταράσσει το υπέροχο σύνολο μιας από τις μεγάλες ταινίες που άφησε παρακαταθήκη στην ανθρωπότητα ο αμερικανικός κινηματογράφος.

Τρέιλερ

[Μεταλλαγμένη]

Δυστυχώς και κακώς δεν την έχω δει ακόμα αλλά το είδα σε θεατρικό πέρσι και μ' αρεσε απίστευτα. Απ' ότι εμαθα ήταν πιστή αντιγραφή της ταινίας.

Πληροφοριακά, η έμπνευση για το συγκεκριμένο σενάριο (που προοριζόταν για έργο για την τηλεόραση και όντως έγινε και έτσι το ανακάλυψε και ο Henry Fonda) ήρθε από μια προσωπική εμπειρία του Reginald Rose που κλήθηκε να υπηρετήσει χρέη ενόρκου το 1954 σε μια δίκη για ανθρωποκτονία για την οποία υπήρχε διάσκεψη και διαφωνία 8 ωρών μέσα στο δωμάτιο των ενόρκων, κάτι που τον συγκλόνισε.

Επίσης, την περίοδο που γραφόταν το σενάριο, υπήρχε ήδη η πρόβλεψη για συμμετοχή στο σώμα των ενόρκων και γυναικών καθώς και φυλετικών μειονοτήτων ωστόσο στην πράξη δεν συνηθιζόταν καθότι οι πατριαρχικές και ρατσιστικές αντιλήψεις ήταν ακόμα κραταιές. Βέβαια, η επιλογή λευκών τουλάχιστον ενόρκων από την πλευρά του Rose και μιγά κατηγορούμενου τον βοήθησε να περάσει και το μήνυμά του.

[Ίζι]

Καταπληκτική ταινία, απ' τις αγαπημένες μου (10/10). Αυτό που με συναρπάζει είναι ότι δεν εστιάζει στην επίλυση του μυστηρίου, γι' αυτό και η απάντηση (ένοχος τελικά ή όχι;) δεν δίνεται ποτέ. Υπέροχες ερμηνείες. Αδυναμία έχω στον "κακό" ένορκο.



Η θεατρική παράσταση είναι αυτή εδώ, και αν βρίσκεστε στην Αθήνα σας προτείνω να τη δείτε. Η μεταφορά είναι λεπτομερής και οι ερμηνείες των Ελλήνων ηθοποιών εξαιρετικές. Ίσως η καλύτερη παράσταση που είδα τα τελευταία χρόνια.

@Μυρμηγκοφάγε, αν θυμάμαι καλά σε απογοήτευσε η ταινία. Έχω περιέργεια για το λόγο (εκτός απ' την εθνικότητά της).

(Κάτι άσχετο. Βλέποντας τον τίτλο "12 angry men" τον διαβάζω ως "δώδεκα angry men". Διαπιστώνω ότι γενικά διαβάζω τους αριθμούς στα ελληνικά, ακόμη κι αν βρίσκονται σε αγγλικό κείμενο. Κανένας άλλος; )

[Φαροφύλακας]

Σίγουρα γίνεται ένα σχόλιο πάνω στην σύσταση του σώματος, που είναι όλοι λευκοί άντρες, όπως παρατήρησε η Μεταλλαγμένη. Το αν ο κατηγορούμενος είναι αθώος ή ένοχος δεν δίνεται, αυτό που υπονοείται όμως αρκετά ξεκάθαρα είναι πως δεν έγινε μια καλή δίκη όπου μεταξύ άλλων ο δικηγόρος υπεράσπισης, ο οποίος μάλλον ορίστηκε, έκανε την δουλειά του πλημμελώς και διεκπεραιωτικά.

Σε οποιαδήποτε περίπτωση, θαύμασα το σενάριο που έχτισε τόσο διακριτούς κι αληθινούς χαρακτήρες. Η στιγμή που ο ένορκος 3 (Cobb) καταρρέει ήταν πολύ συγκινητική για μένα.


Και από μένα ένα 10☆, βέβαια.

(αυτό που λες με τα νούμερα νομίζω πως το κάνω στα έτη )

[Μυρμηγκοφάγος]

Ίζι, έχουν περάσει αρκετά χρόνια από όταν την είδα, σε μια πιο ανέμελη κινηματογραφικά εποχή, χωρίς τα σημερινά μου κριτήρια και μου είχε φανεί τελείως αφύσικη και άκρως εκνευριστική, από όπου και αν την έπιανα. Μια ταινία που όπως την αντιλήφθηκα, δεν δίστασε να φτάσει στα άκρα, χωρίς να υπολογίζει τίποτα, παρά μόνο το να αποδώσει το μήνυμα που επιθυμεί. Υποψιάζομαι, αν την έβλεπα σήμερα, δεν θα άντεχα πάνω από δέκα λεπτά, θα αναγνώριζα άμεσα αυτό το ανυπόφορο Αμερικανικό ύφος - το οποίο ελάχιστες ταινίες αυτής της χώρας έχουν καταφέρει να αποβάλουν κατά την κρίση μου - και δεν θα χρειαζόταν καν να φτάσω στην πλοκή, για να καταλάβω ότι δεν θα είχα καμία ελπίδα.

Δυστυχώς για μένα, είμαι ο μόνος που γνωρίζω με το συγκεκριμένο θέμα, οπότε ίσως και να είμαι τρελός και να μην το έχω αποδεχτεί ακόμη

υ.γ. Φάρε, τα όποια παράπονά σου, να τα απευθύνεις στην έμμεσα υπεύθυνη παρακαλώ

[Φαροφύλακας]

Είπαμε, η πρόσληψη μιας ταινίας είναι μια καθαρά προσωπική υπόθεση και μάλλον ένα έργο τέχνης δεν έχει καν κάποια, ας πούμε, αντικειμενική υπόσταση. Είναι πάντα προς τον θεατή, και πέρα από αυτό και προς την εποχή, προς την εκάστοτε κοινωνία κτλ.

Εμένα πάλι μου αρέσει αυτό το παλιό αμερικανικό, σεναριακό σινεμά και μόλις τελείωσαν οι Ένορκοι, με έπιασε να ξαναδώ κάτι π.χ. σαν το "Cat on a Hot Tin Roof". Που όμως, πάλι, γενικότερα από παιδί μου αρέσει να διαβάζω κλασικό αμερικανικό θέατρο: Τένεση Ουίλιαμς, Ευγένιος Ο Νιλ, Άρθουρ Μίλερ κτλ.

[Ίζι]

Μυρμηγκοφάγε, πρέπει να σου αναγνωρίσω ότι σφάζεις με το γάντι. Όχι απλά σφάζεις... κατακρεουργείς! Παρ' όλα αυτά οι κριτικές σου μου είναι πάντα εξαιρετικά ενδιαφέρουσες και χαίρομαι να τις διαβάζω. Έχω δει ότι πολλές ταινίες αποφεύγεις να τις σχολιάζεις - μην το κάνεις, μας αρέσει να σε διαβάζουμε

[Μυρμηγκοφάγος]

Σε ευχαριστώ πολύ για τα καλά σου λόγια Ίζι, δυστυχώς όμως δεν μου είναι εφικτό να σου κάνω αυτή τη χάρη. Βλέπεις, για αρχή, δεν έχω άνεση στον γραπτό λόγο. Γράφω αργά, χωρίς μάλιστα να μου αρέσουν αυτά που γράφω και αν μου δώσεις χρόνο θα τον χαραμίσω χωρίς να το καταλάβω, με φυσική συνέπεια να μην δω τις ταινίες που θέλω. Μάντεψε τώρα γιατί συνήθως απαντάω αυτές τις ώρες

Εν συνεχεία, δεν μου αρέσει να γράφω κακές κριτικές - που θα είναι και ο κύριος όγκος - μιας και δεν επιθυμώ οι παραξενιές μου να επηρεάζουν αρνητικά. Ούτε όμως και για αγαπημένες μου, με τις οποίες δεν θέλω να συνδέσω κανέναν κόπο.

Επίσης για να γράψω για μια ταινία, δεν κοιτάω τόσο αυτήν, όσο εμένα και σε συνδυασμό με το ότι δεν μου αρέσει να την σπάω και να την αξιολογώ σε επί μέρους κομμάτια, τα κείμενα μου είναι εξαιρετικά υποκειμενικά – πιθανόν αυτός να είναι και ο κύριος λόγος που νιώθεις ότι σφάζω με το γάντι – και το χειρότερο ιδιαίτερα επαναλαμβανόμενα. Και αν το τελευταίο δεν το έχεις αντιληφθεί ακόμη, είναι γιατί μάλλον κρατάω τις κριτικές μου στο μίνιμουμ

Αν τα παραπάνω δεν σου αρκούν, ας σου δώσω και την χαριστική βολή. Σιχαίνομαι τις κριτικές. Δεν ασχολούμαι μαζί τους και δεν με ενδιαφέρουν, παρά μόνο αν έχω δει την ταινία – και αυτό υπό προϋποθέσεις. Ότι βλέπω θέλω να το κάνω με όσο το δυνατόν λιγότερες πληροφορίες, για να λάβω όποια έκπληξη στον μέγιστο βαθμό και έχω μόνιμα μια σφόδρα επιθυμία να βάζω τους άλλους να κάνουν το ίδιο.

Σκέψου λοιπόν τώρα, πόσο παράλογο είναι να κάθομαι να γράφω κατά κανόνα αρνητικές κριτικές παρομοίου ύφους, που θα επιθυμώ να μην τις διαβάσει κανένας και εξαιτίας τους να μην βλέπω και τις ταινίες που θέλω...

υ.γ. Όπως αντιλαμβάνομαι, τελικά δεν χρειάζομαι την Χήθκλιφ για να βγω εκτός θέματος, τα καταφέρνω μια χαρά και μόνος μου

[Φαροφύλακας]

Εγώ πάλι δεν νομίζω πως ο Μυρμηγκοφάγος "σφάζει", από την άποψη πως όχι μόνο τοποθετείται τελείως υποκειμενικά απέναντι στην ταινία, αλλά μετατοπίζει ξεκάθαρα την ευθύνη για την "κακή" πρόσληψη στον εαυτό του.

Ομοίως, βρίσκω εύλογη την επιλογή του να είναι φειδωλός σε κριτικές, οι οποίες θα ακυρώσουν, κατά κάποιον τρόπο, ολάκερα έργα, βάσει ενός ιδιότροπου τρόπου θέασης.

Νομίζω πως έχει διαλέξει ένα τρόπο συμμετοχής, που του ταιριάζει.

( Επίσης, μήπως να ανοίξουμε θέμα για τις ιδιοτροπίες μας στην πρόσληψη και την θέαση ώστε να μην βγαίνουμε εκτός θέματος στα τριγύρω; )

[Ίζι]

@Μυρμηγκοφάγε καταλαβαίνω τη θέση σου Παρεμπιπτόντως, ακόμα κι αν πραγματικά δεν έχεις άνεση στο γραπτό λόγο, οι αναρτήσεις σου μαρτυρούν το αντίθετο.

@Φάρε, αν ανοιχτεί τέτοιο θέμα θα έχω κάποια πραγματάκια να γράψω.