Ποια η γνώμη σας για ακραίες ταινίες τύπου A Serbian Film;

[Τόνιασινε]

Στο πόστερ της ταινίας βλέπω απαγόρευση για ανηλίκους κάτω των 15 (εκτός κι αν με γελούν τα ματάκια μου) άρα ή η ταινία δεν είναι τόσο ακραία ή αν όντως είναι τόσο ακραία θα έπρεπε να είναι ακατάλληλη για ανηλίκους.

[Ίζι]

Χμ, ίσως έχει να κάνει με το ότι κυκλοφορεί η κομμένη εκδοχή και η uncut. Φαντάζομαι στους κινηματογράφους παίχτηκε η πρώτη. Πάντως είναι ακραία.

[Ζόφος]

Απορρίπτουμε το ενδεχόμενο να μην είναι θέμα τέχνης αλλά να σοκάρει τόσο ώστε να γίνεται ντόρος και να γίνει γνωστός ο.. καλλιτέχνης?? Έστω δηλαδή ότι ήθελε να πει την άποψή του για την κακοποίηση που υπέστει η χώρα του.. αν το έδειχνε πιο απλά θα ακουγόταν τόσο όσο ακούστηκε??

Σαφώς και θέλει να σοκάρει, πώς αλλιώς θα ασχοληθεί κάποιος; Είναι σαν τις γυναίκες όταν βάφονται και φοράνε λιγότερα.

Για μένα γενικότερα έχει σημασία με τι τρόπο παρουσιάζεται κάτι και που αποσκοπεί. Επειδή είναι άλλο να δείχνει κάτι "άρρωστο" με ευχαρίστηση και ωμότητα για να ωθήσει κόσμο να στραφεί σε τέτοιες πράξεις τις οποίες ηθικά επιβραβεύει κι άλλο να δείχνει κάτι το οποίο με τον τρόπο του το κατακρίνει. Να σοκάρει δηλαδή μεν αλλά να το αποδοκιμάζει ταυτόχρονα. Έχει διαφορά. Τώρα για τη συγκεκριμένη ταινία ότι και να λέμε δεν μπορούμε να έχουμε ολοκληρωμένη άποψη. Εσύ επειδή έχεις δει αποσπάσματα κι εγώ δεν μπορώ να έχω καθόλου μιας και δεν την έχω δει. Πάντως μη το μπερδεύουμε. Η απαγόρευση δεν είναι πάντα στέρηση ελευθερίας και έλειψη δημοκρατισμού. Είναι και κάποιοι φραγμοί οι οποίοι κάποιες φορές μας προφυλάσσουν από ανεξέλεγκτες καταστάσεις. Κάπως έτσι υπάρχουν και οι νόμοι και πολλά.. όπως και η απαγόρευση ορισμένων ταινιών σε ανήλικους. Δεν είναι στέρηση της ελεθερίας τους. Είναι προφύλαξη. (Καταλαβαίνεις πως το λέω.. κι εγώ τα σκέφτομαι και προσπαθώ να έχω ένα μέτρο. Δεν είναι ούτε πουριτανισμοί, ούτε τέτοια.)

Δεν είναι θέμα του καλλιτέχνη αλλά του αποδέκτη. Αν ο αποδέκτης είναι ώριμος και ικανός να καταλάβει πως πρόκειται για τέχνη. Δε θέλει πχ ο σέρβος σκηνοθέτης να πει πηγαίντε βιάστε τα παιδιά σας, αλλά ότι οι πολιτικοί φέρθηκαν στη χώρα του ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΑ όπως ο πατέρας που έφτασε να βιάσει το παιδί του για τα λεφτά. Τώρα αν αυτός που θα τη δει δεν το αντιλαμβάνεται τότε φταίει ο ίδιος (εκτός αν είναι ανήλικος). Το ίδιο ισχύει και με τα βίαια βιντεοπαιχνίδια, αν αυτός που τα παίζει δεν αντιλαμβάνεται πως είναι απλά παιχνίδια, δε φταίει ο δημιουργός τους. Κι εννοείται συμφωνώ πως πρέπει να υπάρχει κατάταξη ανά ηλικία. Δεν είναι όλα για όλους.

[Τόνιασινε]

Αν δεχτώ λοιπόν αυτό το σκεπτικό (ότι περνάει όπως ισχυρίζεται ένα κοινωνικοπολιτικό μήνυμα και θέλει την προσοχή γι αυτό και το παρουσίασε έτσι) και λαμβάνοντας υπόψιν και το παράδειγμα που έδωσες τότε θα πρέπει να σκεφτούμε πάλι το θέμα του μέτρου και το πως αυτό βοηθάει στην επίτευξη ενός στόχου. Αν μία γυναίκα προσπαθόντας να τραβήξει την προσοχή και να βρει άντρα περιποιηθεί, έστω μακιγιαριστει και ντυθεί κάπως πιο προκλητικά, προφανώς θα πετύχει το στόχο της. Αν χάσει το μέτρο και βγει ολοτσίτσιδη τραβώντας τα.. μαλλιά της και ουρλιάζοντας ότι θέλει άντρα.. σίγουρα θα την προσέξουν αλλά δε θα πετύχει το στόχο της. Θα την κλείσουν μέσα για προσβολή δημοσίας αιδούς και μάλιστα σε κάποιο ίδρυμα για την ψυχική διαταραχή της. Έτσι ο δημιουργός προκάλεσε πολύ.. και πέτυχε απαγόρευση απ τη μία και άπειρες συζητήσεις για τις ακρότητες που περιείχε το έργο του. Δε νομίζω να προβλημάτισε και πολλούς για την κατάσταση και τα δεινά της Σερβίας..

[Ζόφος]

Δεν τον κλείσαν μέσα όμως. Ακριβώς γιατί είναι τέχνη και ο καθένας (εκεί τουλάχιστον) μπορεί να κάνει ότι θέλει. Αν θα το επιλέξει κάποιος, αν θα το εκτιμήσει για να πούμε πως έχει επιτυχία το έργο του, εξαρτάται από το πώς θα πλασαριστεί και τον αποδέκτη που θα του τύχει. Νομίζω τα είπαμε και στο άλλο θέμα, το ακραίο όπως και σχεδόν κάθετι άλλο, είναι υποκειμενικό.

[Τόνιασινε]

Εγώ όπως είπα δεν την έχω δει. Από την παρουσίαση της ταινίας και από τα σχόλιά σας το συμπέρανα..

[Νικόλας Δε Κιντ]

Εγώ έχω άλλη άποψη επί του θέματος...

Θεωρώ όπως είπαν κι άλλοι πριν από εμένα πως κάθε δημιουργία είναι τέχνη.
Από κει και μετά υπάρχει διαχωρισμός καλής και κακής τέχνης...

Το τι βρίσκει καθένας καλό και κακό εξαρτάται από τον ίδιο... Τι περιμένει να του προσφέρει η τέχνη και πόσο θέλει να προβληματιστεί...

[Τόνιασινε]

Οπότε όλο το βάρος και πάντα.. πέφτει σ' εμάς?? Και προσοχή. Και πάλι κάνουμε μια πιο γενική συζήτηση. Δε μιλάω γι αυτή την ταινία. (Αυτή στο τέλος μπορεί να τη δω και να μου αρέσει. Που να ξέρω??) Αλλά γι αυτό που λέτε και που είπες κι εσύ τώρα Νικόλα.. η ευθύνη είναι πάντα του αποδέκτη? Ο δημιουργός κάνει ότι θέλει? Και μπορεί να θεωρεί ότι κάνει τέχνη? Και άντε αυτός που θεωρεί ότι κάνει τέχνη απλά να μην έχει ανταπόκριση για τον ένα ή τον άλλο λόγο και να πούμε ότι κάνει τέχνη αλλά δεν άρεσε. Αλλά κι εκείνος ακόμα που δεν έχει τα ίδια κίνητρα, απλά εισβάλει σ ένα καλλιτεχνικό χώρο και τον χρησιμοποιεί για έναν καθαρά διαφορετικό σκοπό για παράδειγμα και που χωρίς ίσως ο ίδιος να θεωρεί ότι κάνει τέχνη είμαστε υποχρεωμένοι να χρίσουμε εμείς το δημιούργημά του ή το προιόν του "τέχνη"?? Με έχετε μπερδέψει έτσι που λέτε ότι ούτε καν το κίνητρο του δημιουργού δεν παίζει ρόλο.. κι αν ακόμα όλα αυτά είναι έτσι.. μετά το έργο του θα το κρίνει το κοινό. Δεν είναι έτσι? Ε δεν απαγόρευσε κανείς σε κάποιον να κάνει μια ταινία. Απλά όταν την έκανε κρίθηκε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Κάποιοι τον έκριναν πιο αυστηρά και κάποιοι όχι. Κάπου έκοψαν την προβολή έτσι δεν είναι? Δε νομίζω να είσαι παράνομος ή να σου απαγορεύουν να τη δεις αν εσύ τη βρεις και θέλεις να τη δεις ή αν σου άρεσε.. ή κάνω λάθος??

[Τόνιασινε]

Κι αφού ο αποδέκτης της τέχνης έχει αυτό το φορτίο μήπως θα έπρεπε να είμαστε λοιπόν πιο απαιτητικοί? Πολλές φορές συναντώ τη διαμαρτυρία ότι δεν είναι τόσο καλό το σινεμά πια, δεν είναι τόσο καλά τα τραγούδια πια, δεν είναι τόσο καλή η λογοτεχνία πια και πάει λέγοντας. Φοβόμαστε τόσο να μην πληγώσουμε έναν καλλιτέχνη και δε φοβόμαστε πως καταντά η τέχνη η ίδια. Έχουμε καταντήσει να πρέπει να βαφτίζουμε μια κου..δα στη γκαλερί τέχνη επειδή κάποιος την έβαλε εκεί. Κι έχουμε ενοχοποιήσει το να αναρωτιόμαστε τη θέλει μια κου..δα μέσα σε μια γκαλερί κι ότι δεν έχει καμιά δουλειά εκεί. Κι όμως έτσι έχουμε ποδοπατήσει κάθε στάνταρ που βοηθάει στο να ανεβαίνει ο πήχης και να πετυχαίνουμε καλύτερο αποτέλεσμα. Θα μου πείτε μέσα από τον πειραματισμό εξελισσόμαστε και δε μένουμε στάσιμοι, έτσι ώστε να έχουμε νέα αριστουργήματα. Συμφωνώ. Αλλά δεν παύουν για μένα να είναι απαραίτητες ορισμένες προδιαγραφές. Δημιουργούμε αλλιώς άθελα μας έναν κύκλο που γίνεται μόδα και η μόδα καθορίζει το τι είναι ωραίο και τι καλό και τι τέχνη και τελικά θα πειστούμε όχι μόνο ότι η κου..δα είναι τέχνη αλλά και ό,τι αποκλείνει απ την κου..δα δεν είναι τέχνη κι ότι αν δεν έχεις μια κου..δα στο σαλόνι σου που πας??!! Κι αυτό εξελίσσεται διαρκώς. Αν λοιπόν δεν πρέπει να υπάρχει κανένα όριο και κανένα στάνταρ στο τι θεωρούμε (έστω ατομικά) ως τέχνη, τότε ας μην αναρωτηθούμε ξανά για ποιο λόγο δεν έχουμε πλέον κάτι ανάλογο σε κουν και κακογιάννη, λαμπέτη και χορν, χατζηδάκι και λοιζο, καβάφη και ελύτη, για ποιο λόγο δεν έχουμε σινεμά, τηλεόραση, λογοτεχνία, μουσική.. επειδή αφήσαμε την κου..δα να έχει λόγο ύπαρξης μέσα σε μια γκαλερί και για τα συμφέροντα τους ορισμένοι την έκαναν μόδα. Επειδή όπως μου είπατε η τέχνη είναι μόνο μέσω έκφρασης του δημιουργού της. Δεν πρέπει να αποσκοπεί κάπου. Δεν πρέπει να μας φέρνει κάθαρση, δεν πρέπει να μας προβληματίζει, δεν πρέπει να δίνει αγωγή στην ψυχή μας και παιδεία, ούτε καν να μας διασκεδάζει και να μας λυτρώνει. Για μένα αυτό κάνει η τέχνη. Κι ο δημιουργός της ή ο μεταλαμπαδευτής της εκφράζονται και λυτρώνονται μέσω του έργου που επιτελούν.

[Ίζι]

Επειδή όπως μου είπατε η τέχνη είναι μόνο μέσω έκφρασης του δημιουργού της. Δεν πρέπει να αποσκοπεί κάπου. Δεν πρέπει να μας φέρνει κάθαρση, δεν πρέπει να μας προβληματίζει, δεν πρέπει να δίνει αγωγή στην ψυχή μας και παιδεία, ούτε καν να μας διασκεδάζει και να μας λυτρώνει. Για μένα αυτό κάνει η τέχνη.

Ξέρεις τι γίνεται όμως; Κανένα έργο τέχνης δεν κάνει αυτά που λες σε όλους τους αποδέκτες. Κανένα δεν προβληματίζει/διασκεδάζει/λυτρώνει τους πάντες. Απ' την άλλη, κάθε έργο, όσο κακό, άτεχνο, αποκρουστικό κι αν μας φαίνεται, μπορεί να έχει προβληματίσει/διασκεδάσει/λυτρώσει κ.ο.κ. έναν άλλον αποδέκτη. Ας πούμε, στον Ζόφο η ταινία για την οποία μιλάμε άρεσε. Άρα, ακόμα κι αν θέσουμε τα παραπάνω ως προϋποθέσεις για να χαρακτηριστεί "τέχνη" ένα έργο, δεν θα βγάλουμε ασφαλές συμπέρασμα, παρά μόνο θα πέσουμε στην παγίδα να κρίνουμε τον κάθε αποδέκτη απ' το έργο που του άρεσε. Αυτό που λέτε με την κουράδα στο σαλόνι μας, δηλαδή, και τι λέει αυτό για μας. Κι αυτό δυσκολεύομαι να το αποδεχτώ σαν ασφαλές στάνταρ.

Γενικά στην κουβέντα μας εδώ, σχετικά με τα ακραία έργα, μάλλον πάω να συμφωνήσω με τον Ζόφο. Όμως είναι τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της ταινίας αυτής και άλλων παρόμοιων που με εμποδίζουν να συμφωνήσω ελαφρά τη καρδία και απόλυτα. Απ' την άλλη, διαφωνώ με την άποψη που εξέφρασε ο Θεατής.

Τόνια, ίσως θα σε ενδιέφερε αυτή η συζήτηση.