Η ιστορία του στοπ-μόσιον ξεκινάει το 1887, όταν ο Albert E. Smith και ο J. Stuart Blackton, οι ιδρυτές του Vitagraph Studio, που αργότερα αγοράστηκε από την Warner Bros, έφτιαξαν το "The Humpty Dumpty Circus", όπου δείχνει παιχνίδια του τσίρκου, όπως ακροβάτες και ζώα να έρχονται στη ζωή και μάλιστα λένε ότι ο Albert E. Smith τα είχε δανειστεί αυτά τα παιχνίδια από την κόρη του.
Μετά απ' αυτήν την πρώτη τίμια προσπάθεια, ακολούθησαν κι άλλες στο ίδιο στυλ, όπως αυτή του Georges Méliès(θυμάστε το Hugo;
), που χρησιμοποίησε γράμματα και τα έδειξε να κινούνται, σε μια ταινία μικρού μήκους του. Οι πραγματικές όμως ταινίες στοπ-μόσιον άρχισαν να δημιουργούνται γύρω στα 1910, από τον Ρώσο πρωτοπόρο στο είδος, Ladislas Starevich.O Ladislas Starevich (Vladislav Starevich), φωτογράφος και εντομολόγος, χρησιμοποιούσε κατά κύριο λόγο στις δουλειές του (νεκρά) έντομα και γενικά ζώα και οι ταινίες του ακόμα και σήμερα θεωρούνται αριστουργήματα. Η πιο γνωστή είναι η 12λεπτη "Miest Kinomatograficheskovo Operatora" (Η Εκδίκηση του Κάμεραμαν), όπου ένα ζευγάρι σκαθαριών μας δείχνει πώς η κυνική του φύση το οδηγεί να ζηλεύει, να απιστεί και να ερωτοτροπεί στο Hotel Amour. Η ταινία ήταν τέρμα πρωτοποριακή και σήμερα, επειδή κιόλας συνδυάζει αέρα πειραματισμού και ατμόσφαιρα παλιού και αξίζει αρκετά ρισπέκτ.
Ακόμα μια γνωστή ταινία του ίδιου είναι το "The Night Before Christmas", βασισμένο στο μυθιστόρημα του Νικολάι Γκόγκολ, η οποία συνδυάσει live action με την τεχνική stop motion (άλλη μια πρωτότυπη κίνηση από τον Starevich) κ μπορείτε να την βρείτε εδώ ολόκληρη (να και ένα σημείο με στοπ μόσιον).
Από εκεί και έπειτα η τεχνική του στοπ μόσιον άρχισε να χρησιμοποιείται κατά κόρον. Γύρω στο 1916 ο Willie Hopkins δημιούργησε το "Miracles in Mud", μια από τις πρώτες ταινίες που ανήκουν στην υποκατηγορία clay animation και το 1916, επίσης, το γυναικείο φύλο εκπροσωπείται πρώτη φορά με την μεταφορά του Ρωμαίου και Ιουλιέτας του Σέξπιρ
επίσης ένα clay animation από την πρώτη γυναίκα animator, την Helena Smith Dayton. [Clay Animation: Σ' αυτήν την τεχνική, χρησιμοποιούνται μόνο μοντέλα, τα οποία μπορεί να είναι από πηλό, πλαστελίνη ή κούκλες, οι οποίες κινούνται από τον άνθρωπο εύκολα, λόγω της ελαστικότητάς τους και γι' αυτό είναι μια από τις πιο γνωστές και ευρεία χρησιμοποιούμενες τεχνικές ανιμέισον, και που όταν πρωτοεμφανίστηκε το 1910, οι κινηματογραφιστές είχαν πωρωθεί με το είδος, φτιάχνοντας μια μεγάλη σειρά από τέτοιες ταινίες.]
Λίγα χρόνια αργότερα είναι που παρουσιάζεται στον χώρο ο Willis Harold O' Brien, για τους φίλους Obie, ο οποίος ήταν ανιμέιτορ, αλλά και πρωτοπόρος στα οπτικά εφέ, χαρίζοντας, σύμφωνα με το ASIFA (γνωστό και ως International Animated Film Society) κάποιες από τις πιο γνωστές εικόνες στην ιστορία του σινεμά.
Η πρώτη του ταινία είναι το "The Dinosaur and the Missing Link: A Prehistoric Tragedy", που ενθουσίασε τον Thomas Edison (!), ο οποίος τον προσέλαβε για να κάνει μια σειρά από ταινίες μικρού μήκους με προϊστορικά θέματα. Άλλες ταινίες γνωστές του ίδιου είναι τα "The Lost World" (1925), "King Kong" (1933) και το "Mighty Joe Young" (1949). Το τελευταίο κέρδισε το 1950 όσκαρ για καλύτερα οπτικά εφέ, στην οποία ταινία τον Obie βοήθησε ο Ray Harryhausen, ένας καινοτόμος δημιουργός οπτικών εφέ, ο οποίος μάλιστα το 1991 κέρδισε το βραβείο Gordon E. Sawyer Award από την AMPAS (Academy of Motion Picture Arts and Sciences) για την συμβολή του στις νέες τεχνολογίες.
Φωτογραφία από το Mighty Joe Young, του Obie.
Αργότερα γύρω στο 1970, δημιουργούνται τα πρώτα sand animations, από την Caroline Leaf, μια τεχνική ψυχεδελική, όπως γενικότερα η τέχνη της άμμου(δεν ξέρω αν υπάρχει αυτός ο όρος), που χρησιμοποιήθηκε και στο στοπ μόσιον, δίνοντάς μας μερικά αριστουργήματα.
[Sand animation: Τεχνική κατά την οποία ο καλλιτέχνης φτιάχνει σχέδια με την άμμο και τα φωτογραφίζει με την κλασική τεχνική του στοπ μόσιον, είτε στην άμμο... της παραλίας, είτε σε κάποια ημιδιαφανή επιφάνεια η οποία φωτίζεται με φως (μια επιφάνεια που χρησιμοποιείται και από τους φωτογράφους για την εμφάνιση συγκεκριμένου είδους φιλμ που δεν έχω ιδέα). Η τεχνική δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι η άμμος κινείται μόνη της και με τον ίδιο τρόπο μπορεί να χρησιμοποιηθεί και η μπογιά σε γυαλί.]
Από αυτό το είδος θεωρώ επικά δύο ανιμέισον, που είναι και πολύ γνωστά: το βραβευμένο με όσκαρ "The Sandcastle" (1977) του ολλανδοκαναδέζου (
) Co Hoedeman και το "Cow" (1989), του ρώσου Aleksandr Petrov. Ο Πετρόφ, έχει κάνει διάφορες μεταφορές γνωστών έργων σε ανιμέισον, με γνωστότερη την μικρού μήκους ταινία "Ο Γέρος και η Θάλασσα" βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Χέμινγουεϊ, η οποία κέρδισε και όσκαρ.The Cow, Aleksandr Petrov
- - - Ό,τι νά'ναι παράγραφος γενικών πληροφοριών - - -
Γνωστές σύγχρονες ταινίες με την στοπ μόσιον τεχνική είναι η σειρά "Wallace and Gromit", του Nick Park, ο οποίος έκανε και το "Oι κότες τό'σκασαν", έργα τα οποία είχαν όλα πολύ μεγάλη επιτυχία.
Το "Gulp" είναι ένα στοπ μόσιον μικρού μήκους, το οποίο έχει μπει στο ρεκόρ Γκίνες, το οποίο υπάρχει σ' αυτό το λινκ μαζί μ' ένα ενδιαφέρον βίντεο για το πώς γυρίστηκε.
Στην γνωστή ταινία Terminator, υπάρχουν κάποιες σκηνές που είναι γυρισμένες με στοπ- μόσιον, όπως αυτή.
Βρίσκω πολύ ενδιαφέρουσα αυτήν την μέθοδο δημιουργίας ανιμέισον, κυρίως επειδή μου δίνει την αίσθηση του παιδικού και του παλιού. Είναι μια σχετικά εύκολη τεχνική για να φτιάξεις ένα ανιμέισον κ υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που ασχολούνται ερασιτεχνικά με αυτό φτιάχνοντας απλά, αλλά όμορφα αποτελέσματα, τα οποία υπάρχουν άφθονα στο youtube. Δεν ανέλυσα όλες τις επιμέρους κατηγορίες του στοπ μόσιον, κάποιες ούτε καν τις ανέφερα (πχ pixilation), οι οποίες παρουσιάζουν αρκετό ενδιαφέρον και ίσως κάποια στιγμή γίνει νήμα ξεχωριστά γι' αυτές.
